Do kontroli biletów w autobusach i tramwajach uprawnieni są kontrolerzy biletowi i kierujący pojazdem. Te osoby muszą mieć identyfikator, na widocznym miejscu. Identyfikator musi mieć nazwę ZDiTM, numer służbowy osoby kontrolującej razem zdjęcie jakie ma upoważnienie , okres ważności, pieczęć i podpis – Dyrektora ZDiTM który wystawia dokument i hologram.
Identyfikator musi być pokazywany na każde żądanie pasażera.
Kontrole powinny być przeprowadzane w zespołach dwu – osobowych. Kontrola może się rozpocząć, gdy pojazd ruszył z przystanku, a pasażerowie, którzy weszli do pojazdu skończyli kasować bilety ale pasażerom którzy chcą jeszcze zakupić bilet w biletomacie albo u prowadzącego pojazd trzeba umożliwić wykonanie wcześniej takiego zakupu.
Można dokończyć kontrolę biletów, jeżeli pojazd już stoi na przystanku ale tylko w sytuacji, kiedy rozpoczęcie kontroli było wcześniej tzn. kiedy pojazd był w ruchu, a poproszeni pasażerowie nie pokazali jeszcze biletu przed dojechaniem do przystanku.
Kontroler wykonuje kontrolę w pojeździe. Kontroler może wystawić wezwanie do zapłaty poza pojazdem – na przystanku pod warunkiem, że pasażer ten pokazał w czasie jazdy dokument tożsamości (np. dowód osobisty) i jego zachowanie nie jest agresywne i nie spowoduje to dezorganizacji pracy zespołu kontrolującego.
Pasażer jest zobowiązany wręczyć Kontrolerowi bilet oraz dokumenty potwierdzające uprawnienie do ulgowych albo bezpłatnych przejazdów.
Uwaga
W przypadku stwierdzenia u pasażera:
- braku ważnego biletu
- braku ważnego dokumentu poświadczającego uprawnienie do ulgowych albo bezpłatnych przejazdów;
Kontroler uprawniony jest do pobrania właściwej opłaty za przewóz oraz opłaty dodatkowej albo wystawienia wezwania do zapłaty.
Wysokość opłaty dodatkowej ceną najtańszego biletu jednorazowego normalnego który obowiązuje w lokalnym( miejskim) transporcie zbiorowym organizowanym przez ZDiTM obliczoną w następujący sposób:
- jako 130-krotność tej ceny – za przejazd bez odpowiedniego dokumentu przewozu;
- jako 110-krotność tej ceny – za przejazd bez ważnego dokumentu poświadczającego uprawnienia do bezpłatnego lub ulgowego przejazdu;
- jako 50-krotność tej ceny – za naruszenie przepisów w zakresie przewozu rzeczy wyłączonych z przewozu;
- jako 240-krotność tej ceny – za spowodowanie zatrzymania lub zmianę trasy autobusu albo tramwaju bez uzasadnionego powodu.
W zależności od decyzji pasażera o zapłacie/ przyjęciu albo odmowie przyjęcia opłaty dodatkowej, kontrolujący:
- w przypadku przyjęcia i uiszczenia opłaty przez pasażera na miejscu bezpośrednio u kontrolera, obowiązany jest wystawić pasażerowi pokwitowanie (potwierdzenie wpłaty)
- w przypadku przyjęcia albo odmowy przyjęcia opłaty dodatkowej obowiązany jest wystawić pasażerowi wezwanie do zapłaty opłaty dodatkowej i opłaty za przewóz.
- Dokument potwierdzający dokonanie przez pasażera na miejscu opłaty dodatkowej oraz opłaty za przewóz jak również wystawione przez kontrolera wezwanie do zapłaty opłaty dodatkowej i przewozowej nie upoważniają pasażera do kontynuowania jazdy pojazdami komunikacji miejskiej. W przypadku dalszej podróży, tym samym lub innym kursem, pasażer jest zobowiązany opłacić przejazd według obowiązującej taryfy.
- Kontroler uprawniony jest do zatrzymania za pokwitowaniem biletów i dokumentów uprawniających do przejazdów ulgowych i bezpłatnych do których jest podstawa do podejrzenia, że zostały podrobione.
- W razie odmowy zapłaty należności kontroler ma prawo żądać od pasażera okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości pasażera.
- W razie odmowy zapłacenia należności za bilet i nie okazania dokumentu kontroler może powiadomić służby porządkowe i Policję.
- Kontroler ma obowiązek informowania pasażera o przysługujących mu prawach i możliwości złożenia reklamacji i skargi.